




Cerkiew - zespół cerkwi pw. Narodzenia Najświętszej Bogurodzicy
![]()
| ||||||||||||
E 23°00'09.13" Polichromia w nawie, sanktuarium i górnej kaplicy figuralno-ornamentalna z 1735 i zap. 1722 r. Na zrębie wschodnim nawy zawieszony pięciokondygnacyjny ikonostas o niezależnej konstrukcji z bogatą snycerką - zapewne z 1671 r., częściowo przekształcony w 1756 r. W sanktuarium centralnie ustawiony prestoł. Ołtarz boczny z ok. 1700 r. Historia obiektu Pierwsza informacja o cerkwi w Chotyńcu pochodzi z 1515 r. Budowę obecnej cerkwi datuje się tradycyjnie na rok 1615, jednak data ta nie znajduje potwierdzenia w dostępnych materiałach źródłowych. Na podstawie analizy architektonicznej obiektu można jednak przyjąć jako prawdopodobny okres budowy lata około 1600 r. Z dokumentów odnoszących się bezpośrednio do budynku cerkwi potwierdzony archiwalnie jest dopiero przywilej Michała Korybuta Wiśniowieckiego z 1671, w którym król ofiarował łan pola z przeznaczeniem na remont miejscowej cerkwi. Ponieważ archiwalia siedemnasto- i osiemnastowieczne, odnoszące się do cerkwi, są wyjątkowo skąpe w zasób informacji a cerkiew wielokrotnie poddawana była remontom i przekształceniom, jej pierwotnego wyglądu możemy się jedynie domyślać (opierając się na analizie architektonicznej). Mogła to być budowla trójdzielna, z dwiema lub trzema kopułami na tamburach. Nad babińcem znajdowała się kaplica p. w. Zwiastowania, z zewnętrznymi galeriami. Sanktuarium zamknięte było trójbocznie, z niewielkimi pastoforiami. Nad sanktuarium rozpięty był dach pięciospadowy, którego połacie schodziły na schyły pastoforiów i wspierały się na rysiach bierwion drugiego i trzeciego wieńca, łącząc się z opasaniem nawy, a dalej babińca, tworząc tzw. przydach. Kolejny remont obiektu, przeprowadzony w 1733 r., zmodernizował jego konstrukcję. Wymieniono wówczas znaczną część zrębu, a bierwiona w czwartym wieńcu przedłużono i uformowano w rysie o regularnym uskoku, podwyższając w ten sposób ustawienie dolnej płatwi opasania. Nad sanktuarium wzniesiono ośmioboczny tambur, sklepiony sferyczną kopułą. W 1745 r. funkcjonowała jeszcze kaplica górna (nad babińcem) oświetlona trzema oknami. W roku 1735 wykonana została polichromia nawy a w 1753 r. zmodernizowano dolną część ikonostasu. Polichromię sanktuarium wykonano prawdopodobnie w roku 1772. W bliżej nieokreślonym czasie (do poł. XIX w.) przy zachodnim zrębie nawy wykonano nadwieszony chór muzyczny. Poważniejsze prace modernizacyjne wykonano w 1858 r. Nad zrębową kopułą sanktuarium nadbudowano pozorną kopułę, a w zrębach tamburu wycięto trzy otwory okienne. Trzy otwory okienne wycięto również w tamburze babińca. Dawną górną kaplicę nad babińcem przerobiono na chór muzyczny połączony z nadwieszonym chórem przez wykonanie przeprucia w zachodnim zrębie nawy. W czasie I wojny światowej zniszczeniu uległa przycerkiewna dzwonnica. Wyjątkowo destrukcyjna była rozbudowa cerkwi dokonana w 1925 r. Dodanie od zachodu prostokątnej kruchty spowodowało likwidację części sobót, części unikalnej galerii babińca i unikatowego portalu, a we wnętrzu wycięcie zachodnich zrębów babińca oraz likwidację chóru muzycznego i stropu dawnej kaplicy górnej. Nowy chór umieszczono na zachodniej ścianie kruchty. Nad całością obiektu wymieniono gont. W latach l945-47 cerkiew adaptowano na kościół rzymskokatolicki. Popadająca stopniowo w ruinę cerkiew została tymczasowo zabezpieczona w 1983 r. Po odzyskaniu cerkwi przez pierwotnego właściciela - kościół greckokatolicki (1990 r.) w latach 1991-1992 przystąpiono do kompleksowej renowacji obiektu, w trakcie której przekomponowano nieco kruchtę w celu umożliwienia rekonstrukcji elementów architektonicznych, zlikwidowanych w 1925 r. Źródło: http://www.podkarpackie.pl/szlak/obiekt.php?akcja=CHOTYNIEC (czerwiec 2010) |
![]() |
|
