E 22º10'02.70"
N 49º55'23.66"

Czas powstania parafii Hyżne nie jest nam dokładnie znany, a jej początek stanowił dwór i kilkanaście chat. Parafia została utworzona zapewne w I połowie XVI w., gdyż w w 1594r. wzmiankowany jest w aktach diecezjalnych proboszcz ks. Wawrzyniec. Natomiast znacznie więcej informacji można znaleźć w dokumentach powizytacyjnych ks. bp Wacława Sierakowskiego. Dowiadujemy się z nich, że pierwotny kościół pw. Wszystkich świętych, poświęcony w 1594 r. przez ks. bp Wawrzyńca Goślickiego powstał znacznie wcześniej. Nie wiadomo czy przed nim był jakiś inny dom Boży. Fundatorami kościoła byli prawdopodobnie Wapowscy, ówcześni kolatorowie, właściciele Hyżnego i Dylągówki. Kościółek stał u podnóża górki, na której stoi obecnie kościół od strony południowo-zachodniej, w miejscu, gdzie jeszcze przed pierwszą wojną światową stał szpital dla ubogich.
Pagórkowata okolica była wówczas pokryta lasami, podmokłymi łąkami, zarośniętymi olszyną i wierzbą , a niewielka rzeka Tatyna, wypływająca z lasów Dylągówki, nie miała swego stałego koryta. Dlatego w czasie wylewów podczas mokrych lat, kościółek "we wodzie pływał"- jak to opisuje kronika z 1751 roku. Przyczyniło się to m.in. do przyspieszonego procesu niszczenia tej świątyni. Kiedy Kościółek był już bardzo zniszczony Stanisław Wapowski zbudował własnym kosztem nowy, drewniany Kościół na wzgórzu, by uchronić go od częstych powodzi. To właśnie do tego drugiego Kościoła Katarzyna Wapowska podarowała Łaskami słynący Obraz Matki Bożej.
W 1624 roku Tatarzy dokonali spustoszenia Rzeszowszczyzny. Był to jeden z największych najazdów. Wśród miejscowości dotkniętych ich zniszczeniami znalazło się również Hyżne. Jak podaje kronikarz, w oktawę Bożego Ciała 1624 roku, Tatarzy przybyli tu i spalili ten pierwszy, niszczejący Kościółek pw. Wszystkich Świętych, a wraz z nim wszystkie zabudowania plebańskie. Zamierzali też spalić drugi Kościół, lecz Matka Boża Łaskawa cudownie ocaliła go od zniszczenia.
Na miejscu spalonego Kościoła postawiono krzyż, a później kaplicę pod dawnym wezwaniem "Wszystkich świętych". Przez ponad sto lat odbywały się tu odpusty (w dzień pierwszego listopada) i odprawiano nabożeństwa z wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Przybywali tu liczni pielgrzymi z całej okolicy, nawet w czasach pózniejszych, gdy wybudowano już trzeci kościół murowany.
Z pierwszego, spalonego Kościoła, przechowały się do dnia dzisiejszego najcenniejsze pamiątki, a mianowicie: kamienna chrzcielnica i dzwon Jan - "słynny głosem".
Chrzcielnica przypomina kielich o krótkiej nóżce, której nasada, rzeźbiona w formie lwich pazurów, opiera się na dwóch stopniach. Poza nasadą biegną trzy wypukłe pierścienie, a dalej kubek kamienny mieści w sobie kociołek na wodę chrzcielną, ściany kubka zdobią cztery skrzydlate główki pięknych aniołków, krawędź upiększa rzeźbiona w kamieniu koronka. Całość zakończona drewnianą, pozłoconą koroną, a na jej szczycie scena chrztu Pana Jezusa przez świętego Jana. Najważniejszą jednak rzeczą jest metryka chrzcielnicy. Oto na ścianie kubka wyryty cyframi arabskimi rok: 1592. Ten cenny i piękny zabytek przypomina wszystkim tu przybywającym dawne dzieje i cuda, których Maryja dokonała na tej ziemi.
Drugi niemy świadek, który pamięta napad Tatarów w roku 1624 - to dzwon Jan. Ulany został w Przemyślu, o czym przypomina napis "Z pomocą Bożą odlał mnie Andrzej Wodzirejowicz w Przemyślu, kosztem księdza Jana Buynowicza 1619".
Kiedy w 1626 r. ks. bp Jan Wężyk przybył na wizytację parafii Hyżne, to w drugim kościele został obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, ofiarowany przez Katarzynę Wapowską, żonę Stanisława, kasztelana przemyskiego. To właśnie w tym kościele w czasie napadu tatarskiego zdarzał się cud, o którym do dziś z wdzięcznością i dumą wspominają miejscowi parafianie. Ks. bp Wężyk poświęcił nowy kościół pw. "Narodzenia Matki Bożej"
Z drugiego kościoła najcenniejszą relikwią i pamiątką jest Cudowny Obraz Matki Bożej Łaskawej, nazywanej tutaj Matką Bożą Hyżneńską.
Obecny trzeci kościół został zbudowany a latach 1727-1739, przez miejscowego proboszcza ks. Piotra Nawrotowskiego. Był on szczególnym propagatorem kultu Matki Bożej. Założył tu m.in. Bractwo Niepokalanego Poczęcia N.M.P.,które istniało do 1879 r. (dogmat o Niepokalanym Poczęciu został ogłoszony w 1858 r.) i spisał ponad 300 przypadków łask i uzdrowień. Po ich zbadaniu władze kościelne w 1747 r. uznał Obraz Matki Bożej za cudowny (w rok po śmierci ks. Nawrotowski). Ten trzeci Kościół poświęcił w 1745 r. bp Wacław Hieronim Sierakowski.
Przez lat kilkanaście, zanim ukończono budowę kościoła, w bocznej jego kaplicy odprawiały się nabożeństwa. Tutaj też umieszczono Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus, który słynął licznymi łaskami. Po przeniesieniu Obrazu do wielkiego ołtarza,cześnik z Gostynia Kacper Aleksander Nieborowski, pan na Nieborowie, ufundował do bocznej kaplicy ołtarz i obraz Niepokalanego Poczęcia N.M.P., jako wotum wdzięczności Panu Bogu za otrzymane łaski. Stąd też powstało przekonanie, że "Łaskawym" jest obraz Najświętszej Panny Niepokalanie Poczętej".

Źródło: "Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej w Hyżnem". Przewodnik dla pielgrzymów, Korczyna 1999

Pozostałe obiekty zespołu: Dzwonnica | Mury obronne | Wikarówka | Kaplica pielgrzyma | Kapliczki Drogi Krzyżowej | Kaplica grobowa